‘En AI dan?’ We horen het steeds vaker tijdens onze trainingen. We hebben dan net een uur gepraat over de vraag waarom we eigenlijk willen schrijven op B1-niveau. En over de vraag wat het doel van een tekst is. Maar sommige deelnemers willen iets anders weten. ‘Dit kun je straks toch gewoon aan ChatGPT vragen?’  

Dat kan zeker. En veel mensen doen dit ook al. Bijvoorbeeld om sneller te mailen, brieven te herschrijven of interne memo’s in te korten. Dat scheelt tijd. Maar dit roept ook vragen op. Hoe weet je zeker dat de tekst klopt? En dat die écht duidelijk is voor de lezer? 

Wanneer is een tekst eigenlijk begrijpelijk? 

Begrijpelijk schrijven draait namelijk om die lezer. Wat moet die doen? Dat vraagt om duidelijke keuzes. Denk aan een logische opbouw: het belangrijkste moet bovenaan staan. Maar denk ook aan korte zinnen, actieve formuleringen en veelgebruikte woorden die iedereen snapt.  

Het liefst schrijven we daarom op B1-niveau. Dat is een taalniveau dat de meeste mensen begrijpen. Zodat iedereen weet wat die moet doen.  

Hoe kan AI je hierbij helpen? 

Taalmodellen kunnen je hier natuurlijk bij helpen. Maar die modellen zijn vooral sterk in vorm en tempo. Ze kunnen een lange tekst snel opdelen in overzichtelijke alinea’s. En ze kunnen ingewikkelde formuleringen uit je mails en brieven halen. Daardoor is je tekst al een stuk toegankelijker.  

Zo helpt AI schrijvers om sneller te werken. En zorgt het model dat de eerste versie er al in korte tijd ligt. Voor organisaties kan dat veel tijdwinst opleveren. Medewerkers waren vroeger misschien uren bezig om standaardbrieven te herschrijven. Nu kan AI dat binnen een paar seconden.  

Hoe werkt AI eigenlijk?  

Hoe dat werkt? AI leest geen teksten zoals mensen dat doen. Het gaat om kunstmatige intelligentie: het model begrijpt niet wat er staat. De taalmodellen voorspellen woord voor woord hoe de tekst verder moet gaan. Dit doet het model op basis van miljarden teksten. Daardoor kan het antwoord van ChatGPT overtuigend klinken, maar toch onjuist zijn. Het model doet namelijk alleen maar een voorspelling. 

Waar moet je op letten? 

AI doet niet zomaar wat je vraagt. De vraag die je stelt, bepaalt het resultaat. ‘Maak dit begrijpelijk’ zal vaak alleen wat kortere zinnen opleveren. Waarschijnlijk staat de belangrijkste boodschap dan nog steeds niet vooraan. En staat de tekst ook nog vol moeilijke vaktermen.  

Jij weet wat de lezer moet doen. Daarom is de volgorde altijd: mens – machine – mens. Jij bedenkt eerst voor je wie je schrijft. En wat diegene moet doen. AI kan daarbij ondersteunen. Maar de verantwoordelijkheid ligt altijd bij jou als schrijver. 

Wat als je de vraag ‘maak dit begrijpelijk’ dan iets uitbreidt? ‘Je bent de beste redacteur ter wereld. Herschrijf deze e-mail voor een collega zonder vakkennis. Gebruik eenvoudige woorden, korte zinnen en zet de belangrijkste boodschap aan het begin. Het moet direct duidelijk zijn wat de lezer moet doen.’ Dan krijg je waarschijnlijk een veel bruikbaarder resultaat.  

AI kan je dus helpen om sneller en slimmer te schrijven. Maar AI kan jou niet helemaal vervangen. Jij blijft degene die bepaalt wat de lezer moet weten en doen.  

Wil je meer weten over hoe je AI kunt gebruiken? 

Wil je meer weten over hoe je AI kunt inzetten om begrijpelijk te schrijven? We bieden trainingen Begrijpelijk schrijven met AI aan. Bel naar 0345 544 834 of mail naar damy@bureautaal.nl.